Η σημερινή σου πίστη ελέγχει το αυριανό σου πεπρωμένο, του Θανάση Καμπισιούλη

«Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ. Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε. Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση και δη στους καιρούς τους πενιχρούς είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ’όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας». Είναι 18 Οκτωβρίου 1979 και ο Οδυσσέας Ελύτης κλείνει με τα παραπάνω λόγια την ομιλία του κατά την παραλαβή του βραβείου Νόμπελ.

Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται». Και τελειώνει ο Γεώργιος Σεφέρης παραλαμβάνοντας το βραβείο Νόμπελ λέγοντας: «Σ’ αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται.» Είναι Δεκέμβριος του 1963.
Λαμπρές στιγμές της Ελλάδας μας, τα δυο Νόμπελ Λογοτεχνίας από δυο ανθρώπους που έφτιαξαν αριστουργήματα. Από τα παραπάνω λόγια και μόνο διαπιστώνεις πως ό,τι πέτυχαν, το έκαναν σε μια εποχή που είχε στενότητα και δυσκολίες. Επέτρεψαν στις συνθήκες αυτές να καθορίσουν τη ζωή και το έργο τους; Όχι φυσικά! Σε αυτές τις συνθήκες προσπάθησαν και πέτυχαν. Κατάφεραν όμως να τις ξεπεράσουν και να εργαστούν πάνω στο αντικείμενό τους με τέτοια αφοσίωση και πάθος που τους χάρισε την παγκόσμια αναγνώριση. Υπήρχαν λογοτέχνες στην εποχή τους που ζούσαν σε καλύτερες συνθήκες; Μα φυσικά!
Και οι δυο ομιλίες καταλήγουν με την σιγουριά της ελπίδας για ένα κόσμο καλύτερο, πιο ανθρώπινο και πιο φωτεινό για τον οποίο πρέπει να αγωνιστούν όλοι. Παραμερίζεται ο προβληματισμός για την δύσκολη κατάσταση. Κυρίαρχο ρόλο παίρνει η αναγνώριση της δύναμής μας ώστε με τον αγώνα μας να πάμε σε καλύτερες ημέρες. Δεν χρειάζεται να σπαταλήσουμε περισσότερο χρόνο στα χαρακτηριστικά της κατάστασης που ζούμε, ούτε στην κατάσταση που θα θέλαμε να ζήσουμε. Αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες, τις αποδεχόμαστε και δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να γίνει ευάλωτος. Ζούμε το σήμερα και ξεκινάμε τον σχεδιασμό του αύριο.
Όσο καλά και να παίζουμε το ρόλο του θύματος, δεν θα κερδίσουμε κάτι. Καθόλου δεν θα μας βοηθήσει η θεώρηση ότι είμαστε άτυχοι και πως όλα τα κακά συμβαίνουν σε εμάς. Πως θα μπορούσαμε, ίσως, να κάνουμε πολλά αλλά κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι αδύνατο. Είναι χάσιμο χρόνου η προσκόλληση στα προβλήματα και τις δυσκολίες. Πρέπει να δούμε την πραγματικότητά στη σωστή διάσταση. Να κρατήσουμε όλα τα θετικά και υπέροχα που έχει η εποχή μας. Να χαρούμε και να μείνουμε συγκεντρωμένοι σε αυτό που επιθυμούμε να δημιουργήσουμε και τότε σίγουρα θα έρθουν τα αποτελέσματα. Έχουμε τα μάτια μας ανοικτά και δεν αντιδρούμε όπως ο τυφλός της βυζαντινής παροιμίας που μόλις έπεσε πάνω σε ένα εμπόδιο, θεώρησε πως ο κόσμος φτάνει μέχρι εκεί.

Είναι χαρακτηριστική η ιστορία δυο αδελφών στην Αμερική. Προσπάθησε ένας δημοσιογράφος να μελετήσει την περίπτωση ενός δολοφόνου και αφού κατάφερε να του πάρει συνέντευξη, τον ρώτησε γιατί έφτασε σε αυτό το σημείο, να γίνει δολοφόνος. Του απάντησε πως αιτία είναι η οικογένειά του, πως όταν ήταν μικρός είχε δυσκολίες αφού ο πατέρας του έπινε πολύ και δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για αυτόν. Έτσι ήταν αναπόφευκτο να γίνει δολοφόνος. Όταν έκανε την ίδια ερώτηση στον αδελφό του ο οποίος ήταν ένας επιτυχημένος ιατρός, του απάντησε σχεδόν με τον ίδιο τρόπο. Δεν είχε καμία βοήθεια από την οικογένειά του, ο πατέρας του ήταν αλκοολικός και έτσι από νωρίς κατάλαβε ότι έπρεπε να προσπαθήσει με όλες τις δυνάμεις του για να ξεφύγει από αυτή την κατάσταση.
Δεν είναι εύκολο αλλά είναι η μόνη λύση. Ένας εύκολος δρόμος, μάλλον, δεν οδηγεί πουθενά. Όπως λένε και στην Αφρική κάθε πρωί ένα λιοντάρι ξυπνάει και ξέρει ότι πρέπει να τρέξει πιο γρήγορα από την αντιλόπη και μια αντιλόπη ξυπνάει και ξέρει ότι πρέπει να τρέξει πιο γρήγορα από το λιοντάρι. Δεν ξέρω αν είσαι αντιλόπη ή λιοντάρι αλλά άρχισε να τρέχεις. Δεν ξέρω αν έχεις διάθεση η όχι, αν έχεις νιώθεις έτοιμος ή όχι αλλά το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να αρχίσεις να τρέχεις. Μην γκρινιάζεις διότι αυτή είναι η ζωή. Αυτή είναι η μοίρα του ανθρώπου. Όχι τώρα. Πάντα έτσι ήταν και πάντα έτσι θα είναι.

Όπως είναι γνωστό, υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων. Αυτοί που κάνουν τα πράγματα να συμβούν, αυτοί που παρακολουθούν τα πράγματα να συμβαίνουν και αυτοί που αναρωτιούνται τί συνέβη. Πρέπει να αποφασίσουμε με ποια κατηγορία είμαστε ή θέλουμε να ανήκουμε. Μέση λύση εδώ δεν υπάρχει. Έχουμε χρέος να αποφασίσουμε και να αγωνιστούμε με όσες δυνατότητες έχουμε. Με την πανδημία, με δυσκολίες στα Σχολεία και στην Οικονομία. Με λίγα λεφτά και λίγες κοινωνικές επαφές. Χωρίς εορτασμούς για το Πάσχα και τα Χριστούγεννα. Η απόφασή μας είναι συγκεκριμένη και δεν αλλάζει. Το χρέος μας είναι να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Δεν υπάρχει πρόβλημα χωρίς λύση, ούτε εμπόδιο που δεν μπορεί να ξεπεραστεί.
Κάθε φορά που νιώθεις δισταγμό ή σε κυριεύει αβεβαιότητα και φόβος πάρε δύναμη από τα λόγια του Ελύτη για την επόμενη ημέρα: «η μοίρα μας παρ’όλ’αυτά βρίσκεται στα χέρια μας». Με αυτογνωσία και όνειρο. Με λογική και τόλμη. Με πίστη και εργατικότητα.

• Αν θέλετε να επικοινωνήσετε μαζί μου: eetsi@windowslive.com